Polska jest częścią Unii Europejskiej (UE). Produkty ekologiczne, które pochodzą z krajów członkowskich UE i są przetwarzane w krajach członkowskich UE, podlegają swobodnemu przepływowi towarów. Oznacza to, że można sprzedawać i produkować żywność ekologiczną w każdym kraju UE. Dotyczy to również produktów ekologicznych, które pochodzą z krajów trzecich, ale są importowane do innego państwa członkowskiego UE.

Prezentujemy Państwu artykuł stworzony w harmonijnej współpracy z dotacje.edu.pl

Rozporządzenie UE 2018/848 w sprawie produkcji ekologicznej

UE przyjęła nowe rozporządzenie dotyczące produkcji ekologicznej: Rozporządzenie (UE) 2018/848. Wprowadza ono nowe zasady certyfikacji i kontroli. Ma zastosowanie do wszystkich produktów pochodzących z rolnictwa i przeznaczonych do spożycia przez ludzi. Nowe rozporządzenie zastępuje dotychczasowe rozporządzenie, które weszło w życie w 2007 r.

Nowe rozporządzenie weszło w życie 1 stycznia 2022 roku i ma wiele pozytywnych konsekwencji dla producentów i konsumentów ekologicznych. Nowe rozporządzenie opiera się na zasadach zrównoważonego rolnictwa i uczciwej konkurencji dla rolników. Ma ono również na celu zwiększenie zaufania konsumentów do produktów ekologicznych. Zanim jednak stanie się ono prawem w całej UE, minie trochę czasu.

Nowe rozporządzenie zastępuje rozporządzenie 834/2007. Określa ono główne zasady produkcji, przetwarzania, handlu, znakowania i wprowadzania do obrotu produktów ekologicznych. Ponadto określa dokumenty potrzebne do uznania z mocą wsteczną, a także informacje, jakie muszą dostarczyć państwa członkowskie. Nowe rozporządzenie ma na celu zapewnienie jak największej powszechności rolnictwa ekologicznego w całej UE.

Rozporządzenie UE w sprawie produkcji ekologicznej ogranicza również stosowanie niektórych produktów w rolnictwie ekologicznym. Muszą one być stosowane tylko w ograniczonych ilościach i w określonych warunkach. Na przykład rolnicy ekologiczni nie mogą stosować nawozów wyprodukowanych z materiału niejednorodnego. Przepisy określają również praktyki uprawy roli i kultywacji dla tych produktów. Praktyki te mają na celu zwiększenie stabilności gleby i różnorodności biologicznej oraz uniknięcie zagęszczania lub erozji gleby.

Nowe rozporządzenie dotyczące produkcji ekologicznej miało pierwotnie wejść w życie 1 stycznia 2021 roku, ale zostało opóźnione do 2022 roku. Oznacza to, że UE miała czas na wdrożenie nowego rozporządzenia. W tym czasie istniejące produkty ekologiczne, które zawierają naturalne aromaty, będą musiały zostać dostosowane. Aby spełnić wymogi nowego rozporządzenia, aromaty powinny zawierać co najmniej 95% składników ekologicznych.

Kolejną ważną zmianą jest nowa koncepcja płodozmianu i wykorzystania ekologicznego roślinnego materiału reprodukcyjnego. Nowe przepisy wymagają również od hodowców zwierząt, aby pozyskiwali większy procent paszy lokalnie. Oznacza to, że do 2023 roku muszą oni stosować co najmniej 60% pasz regionalnych. Wcześniej było to możliwe tylko w przypadku krajów rozwijających się.

Podczas gdy rozporządzenie (UE) 2018/848 jest podstawowym rozporządzeniem, przyjęto kilka rozporządzeń delegowanych i wykonawczych w celu wdrożenia tego nowego rozporządzenia UE. Ponadto przyjęto kilka wytycznych i ekologicznych umów handlowych. Podczas korzystania z tych tekstów prawnych ważne jest, aby sprawdzić, czy nie wprowadzono zmian i użyć najnowszej wersji skonsolidowanej. Teksty te można znaleźć na oficjalnej stronie internetowej UE.

Polskie normy i etykiety ekologiczne odgrywają niewielką rolę na polskim rynku ekologicznym

Celem pracy było zbadanie potrzeb polskich konsumentów w zakresie żywności ekologicznej. Zastosowanym narzędziem badawczym był kwestionariusz ankiety, który został wypełniony przez 1102 respondentów. Analizę próby przeprowadzono przy użyciu programu Statistica 10.1 PL, w której uwzględniono również analizę funkcji dyskryminacyjnych. Wyniki badań wykazały, że spożycie produktów ekologicznych wzrasta w dużych miastach, głównie ze względów zdrowotnych i ekologicznych. W badaniu określono również wyzwania, które Polska musi pokonać, aby zrealizować krajowy plan działań ekologicznych. Należą do nich: podnoszenie świadomości konsumentów, eliminacja szkodliwych substancji i ograniczenie sztucznych opakowań.

Chociaż Polska jest członkiem Unii Europejskiej (UE), nie ma obecnie oficjalnych polskich norm lub etykiet ekologicznych. Polskie produkty ekologiczne mogą być swobodnie sprzedawane w innych krajach członkowskich UE, pod warunkiem, że przejdą niezbędne kontrole. Natomiast produkty importowane z krajów trzecich mogą być sprzedawane w Polsce tylko wtedy, gdy są certyfikowane przez jednostkę kontrolną zatwierdzoną przez Komisję Europejską. Ponadto, polskie normy i etykiety ekologiczne odgrywają stosunkowo niewielką rolę na polskim rynku ekologicznym.

Brak wsparcia finansowego jest główną przeszkodą dla rozwoju sektora ekologicznego w Polsce. Chociaż w ostatniej dekadzie liczba gospodarstw ekologicznych wzrosła, to w ostatnich latach jej wzrost uległ spowolnieniu. Początkowo wsparcie polityczne dla rolnictwa ekologicznego koncentrowało się na wzroście ilościowym i stymulowaniu podaży, co spowodowało oddzielenie płatności od produkcji. W rezultacie wielu rolników mających żywotne interesy w rolnictwie ekologicznym zaprzestało działalności.

Chociaż odsetek produktów ekologicznych w Polsce jest stosunkowo niski, to jednak w porównaniu z innymi krajami UE jest znaczący. Wprawdzie istnieją stowarzyszenia i organizacje promujące produkty ekologiczne, ale nie jest to jeszcze większość. Tylko około 15 procent rolników ekologicznych należy do tych stowarzyszeń.

Ponieważ konsumenci nadal poszukują informacji o produktach ekologicznych, korzystanie z etykiet i jednostek certyfikujących jest podstawowym narzędziem. Etykiety i jednostki certyfikujące stanowią podstawę do dyskusji i koordynacji w sektorze ekologicznym. Proces ten pomaga uczynić rynek bardziej przejrzystym i godnym zaufania miejscem zarówno dla konsumentów, jak i producentów.

Brak wsparcia rządowego i formalnych instytucji jest kolejną istotną przeszkodą. Chociaż brak wsparcia instytucjonalnego nie jest najważniejszą przeszkodą w rozwoju rolnictwa ekologicznego, to jednak ważna jest poprawa infrastruktury, która pomoże sektorowi ekologicznemu rozkwitnąć. Dobra sieć dróg oraz dostęp do energii elektrycznej i usług wodnych są ważne dla producentów ekologicznych.